Sinds de start van Grutsk op ús Greidefûgels in 2018 groeit het aantal deelnemers aan dit samenwerkingsproject gestaag. Inmiddels neemt 43% van alle melkveehouders en akkerbouwers deel aan een of meerdere acties. Dat betekent dat via Grutsk op ús Greidefûgels in Fryslân 909 boeren actief bijdragen aan weidevogelbeheer. Ook 18 loonwerkbedrijven en alle 100 vogelwachten in de provincie zijn aangesloten. Kortom: de campagnes blijven succesvol!

In 2024 werden naast de lopende acties ook nieuwe radio- en tv-commercials gelanceerd. Op Omrop Fryslân riep boer Pier Noordmans zijn collega’s op om tijdens het maaiseizoen extra te letten op broedende weidevogels en hun kuikens. Loonwerker Doede Rients Okkema spoorde zijn collega’s aan om landwerkzaamheden goed af te stemmen met boeren en nazorgers. Deze commercials zullen ook in 2025 weer te horen en te zien zijn op Omrop Fryslân radio en TV.

De thema’s en acties van 2025

Grutsk op ús Greidefûgels zet de inspanningen voort! Ook in 2025 kunnen melkveehouders, akkerbouwers, loonwerkers en vogelwachters zich inschrijven voor diverse acties. We dagen hen uit om in de praktijk maatregelen te treffen die weidevogels helpen. Dit jaar worden opnieuw verschillende thema’s uitgelicht:

• Beschermen: Boeren, loonwerkers en vogelwachters kunnen kosteloos nestpannen bestellen om nesten te beschermen tijdens het sleepslangen.
• Zaaien: Boeren krijgen de kans om een kruidenmengsel op hun bedrijf uit te proberen. Er zijn 120 pakketten (8 kg per zak) beschikbaar. Nieuwe deelnemers krijgen voorrang, daarna geldt de volgorde van aanmelding. De uitlevering vindt in augustus plaats.
• Vernatten: Boeren worden aangemoedigd om een deel van hun land onder water te zetten of het waterpeil te verhogen ten gunste van weidevogels. Gratis advies van een Grutsk-waterexpert is beschikbaar.
• Gewurde litte: Door een strook grond met rust te laten (geen kunstmest, geen of later maaien) ontstaat een ideale biotoop voor bepaalde weidevogels. Deelnemers ontvangen een grondbord met de tekst ‘Gewurde litte’ als blijk van hun inzet.
• Dongje: Boeren kunnen ruige mest gebruiken op een deel van hun land om de effecten op bodemkwaliteit, insectenstand en weidevogels te ervaren. Ook hier hoort een grondbord met de tekst ‘Ik dongje rûch’ bij.

'Onze Weidevogels' is een landelijk magazine boordevol inspiratie en informatie over weidevogels(beheer) voor boeren en iedereen die wat heeft met weidevogels. Verschijnt 2 keer per jaar.

'Onze Weidevogels' biedt 2x per jaar informatie en praktische tips aan boeren en vrijwilligers die actief zijn of willen worden rondom weidevogels(beheer). Met een hoog toepassingsgehalte met onderwerpen als bodem, graslandbeheer, bemesting, water en biodiversiteit. Inspirerend, verbindend, onafhankelijk en professioneel.

Magazine 'Onze Weidevogels' biedt je:

• Inzicht in weidevogels(beheer)
• Inspiratie en praktische tips
• Actuele informatie over de belangrijkste thema’s
• Uitgebreide bedrijfsrapportages
• Inzicht in samenwerkingen
• Gratis weidevogel- en akkervogelposter

In het Grutsk op ús Greidefûgels seizoen 2025 zijn weer twee voorlichtingsspots op Omrop Fryslân radio en TV te horen en zien. Het thema 'maaien' staat in deze spots centraal. In de campagne staan 2 personen centraal die weidevogels een warm hart toedragen.

Boer Pier Jan Noordmans uit Edens (Iens) is een biologische boer. Hij melkt maar liefst 180 koeien. Toch heeft hij sinds zijn jeugd ook gevoel voor het weideleven en dus weidevogels. Hij weet een modern bedrijf goed te combineren met serieuze aantallen weidevogels op zijn land.

Loonwerkondernemer Doede Rients Okkema heeft een goed lopend loonbedrijf in Oosterend (Easterein). Een belangrijk onderdeel van het bedrijf is agrarisch loonwerk. Uiteraard werkt het bedrijf vooral in opdracht van boeren. Toch zetten Doede Rients en zijn mensen zich maximaal in voor de weidevogels.

Omdat er veel mis kan gaan tijdens het belangrijke maaiseizoen. Belangrijk voor boer, loonwerker en vogelwachter. En natuurlijk vooral voor de weidevogels. Omdat het maaiseizoen steeds eerder begint, botsen soms de belangen van boer en weidevogel. De boer haalt met zijn eerste en tweede snee gras (het goud van de boer) een belangrijk deel binnen van zijn jaarbehoefte aan gras. Een paar dagen later maaien kan de voedingswaarde van het gras behoorlijk aantasten. En precies in die periode zijn er nog vele legsel en kuikens van boerenlandvogels in het land te vinden. Maar ook andere dieren zoals jong wild (hazen en reekalfjes). Een dilemma dus.

Ondanks dit soms aanwezige dilemma kan er toch het nodige worden gedaan of gelaten om de belangen van boeren en weidevogels beide tot hun recht te laten komen. Bijvoorbeeld:

• Uitstel. Als er nog veel nesten en kuikens in een perceel aanwezig zijn is uitstel voor de weidevogels en hun kuikens de beste optie. Een boer kan worden gecompenseerd voor het verlies aan opbrengst via de agrarische collectieven in Fryslân. Voor meer info neem contact op met het lokale agrarisch collectief via www.boerennatuurfryslan.frl/ . Als er via een agrarisch collectief geen compensatiemogelijkheden zijn, is het stimuleringsfonds boerenlandvogels nog een optie. Meer informatie hierover kijk op www.friesevogelwachten.nl/nl/projecten/stimuleringsfonds .
• Maai in mozaïeken. Bijvoorbeeld door eerst de helft van ieder perceel te maaien en na 1-2 weken de andere helft. Ook door op de grenzen van percelen veilige zones voor weidevogels te creëren geeft u ze een grotere kans op overleving. Helemaal als in deze zones ook nog een biodiverse vegetatie aanwezig is. U kunt deze biodiversiteit stimuleren met een kruidenmengsel van Grutsk op ús Greidefûgels. Voor meer informatie hierover kijk op www.grutskopusgreidefugels.nl/zaaien/.
• Maai overdag. In het donker heeft de loonwerker veel minder kijk op de omgeving. Ook zijn weidevogels en andere dieren minder alert in het donker.
• Maai van binnen naar buiten. Hierdoor hebben kuikens en andere dieren in het boerenland een kans om aan de buitenranden van een perceel een schuilplek te zoeken. Het is dan wel belangrijk om randen van minimaal 1 meter te laten staan. Randen van 3 meter geven weidevogels de grootste overlevingskans.
• Pas de maaisnelheid aan. Voor weidevogels en andere dieren in het boerenland is een snelheid van maximaal 8 km/uur optimaal. Hierdoor is er tijd om te vluchten. Alertheid tijdens het maaien is hierbij ook van belang. Desnoods in samenwerking met vrijwilligers van de lokale vogelwacht. Voor meer info zoek uw vogelwacht via www.friesevogelwachten.nl/nl/vogelwachten/zoek-je-vogelwacht .