Vanaf de start van Grutsk op ús Greidefûgels in 2018 is er een groeiend aantal deelnemers aan de acties van dit samenwerkingsproject. Zo doet 43% van alle melkveehouders en akkerbouwers mee aan 1 of meer acties van Grutsk op ús Greidefûgels. Het gaat dan om 909 boeren in Fryslân. Ook doen 18 loonwerkbedrijven mee aan Grutsk op ús Greidefûgels. En alle 100 vogelwachten in Fryslân zijn inmiddels ook aangehaakt. Kortom: de campagnes van Grutsk op ús Greidefûgels zijn nog steeds bijzonder succesvol.

In het seizoen 2024 werden naast de verschillende acties ook nieuwe radio- en TV-commercials gelanceerd. Op Omrop Fryslân roept boer Pier Noordmans zijn collega's op om in het maaiseizoen extra te letten op broedende weidevogels en hun kuikens. Loonwerker Doede Rients Okkema doet hetzelfde door zijn collega loonwerkers te vragen om landwerkzaamheden goed af te stemmen met boer en nazorger.

En Grutsk op ús Greidefûgels gaat door. Ook in 2025 zullen melkveehouders, akkerbouwers, loonwerkers en vogelwachters worden opgeroepen in te schrijven op 1 of meer acties. We dagen boeren, loonwerkers en vogelwachters uit in de praktijk maatregelen voor weidevogels te treffen. Deze maatregelen zijn gekoppeld aan een thema. In de afgelopen jaren waren dat achtereenvolgens de volgende thema's:

• Beschermen: Boeren, loonwerkers en vogelwachters: 'bestel kosteloos een aantal nestpannen die je kunt gebruiken bij het sleepslangen'.
• Zaaien: Boeren: 'Ga aan de slag met een kruidenmengsel op je bedrijf.  Bestel kosteloos 1 zak van 8 kg kruidenmengsel. Dit jaar zijn er 120 pakketten beschikbaar. Melkveehouders en akkerbouwers die niet eerder bestelden, komen als eerste in aanmerking. Daarna geldt de volgorde van aanmelding. Uitlevering vindt in augustus plaats'.
• Vernatten: Boeren: 'Zet een deel van je land onder water voor de weidevogels. Of verhoog het waterpeil voor de weidevogels. Wil je hierover advies van een expert? Vraag dan een kosteloos advies van een Grutsk water specialist aan.
• Gewurde litte: Boeren: Laat een strook van je grond met rust voor de weidevogels. Dus strooi hier geen kunstmest en maai niet of later. Hiermee ontstaan naar verloop van tijd een ideale biotoop voor (sommige) weidevogels. Als tegenprestatie ontvang je een grondbord met de tekst 'gewurde litte'.
• Dongje: Boeren: Gebruik ruige mest op een deel van je land en zie wat dit doet met de kwaliteit van je grond, de insectenstand én de weidevogels. Ook hier ontvang je een grondbord met de tekst 'ik dongje rûch'.

Voor het Grutsk op ús Greidefûgels seizoen 2024 zijn twee nieuwe voorlichtingsspots gemaakt voor Omrop  Fryslân radio en TV. Het thema 'maaien' staat in deze spots centraal. In de campagne staan 2 personen centraal die weidevogels een warm hart toedragen.

Boer Pier Jan Noordmans uit Edens (Iens) is een biologische boer. Hij melkt maar liefst 180 koeien. Toch heeft hij sinds zijn jeugd ook gevoel voor het weideleven en dus weidevogels. Hij weet een modern bedrijf goed te combineren met serieuze aantallen weidevogels op zijn land.

Loonwerkondernemer Doede Rients Okkema heeft een goed lopend loonbedrijf in Oosterend (Easterein). Een belangrijk onderdeel van het bedrijf is agrarisch loonwerk. Uiteraard werkt het bedrijf vooral in opdracht van boeren. Toch zetten Doede Rients en zijn mensen zich maximaal in voor de weidevogels.

Omdat er veel mis kan gaan tijdens het belangrijke maaiseizoen. Belangrijk voor boer, loonwerker en vogelwachter. En natuurlijk vooral voor de weidevogels. Omdat het maaiseizoen steeds eerder begint, botsen soms de belangen van boer en weidevogel. De boer haalt met zijn eerste en tweede snee gras (het goud van de boer) een belangrijk deel binnen van zijn jaarbehoefte aan gras. Een paar dagen later maaien kan de voedingswaarde van het gras behoorlijk aantasten. En precies in die periode zijn er nog vele legsel en kuikens van boerenlandvogels in het land te vinden. Maar ook andere dieren zoals jong wild (hazen en reekalfjes). Een dilemma dus.

Ondanks dit soms aanwezige dilemma kan er toch het nodige worden gedaan of gelaten om de belangen van boeren en weidevogels beide tot hun recht te laten komen. Bijvoorbeeld:

• Uitstel. Als er nog veel nesten en kuikens in een perceel aanwezig zijn is uitstel voor de weidevogels en hun kuikens de beste optie. Een boer kan worden gecompenseerd voor het verlies aan opbrengst via de agrarische collectieven in Fryslân. Voor meer info neem contact op met het lokale agrarisch collectief via www.boerennatuurfryslan.frl/ . Als er via een agrarisch collectief geen compensatiemogelijkheden zijn, is het stimuleringsfonds boerenlandvogels nog een optie. Meer informatie hierover kijk op www.friesevogelwachten.nl/nl/projecten/stimuleringsfonds .
• Maai in mozaïeken. Bijvoorbeeld door eerst de helft van ieder perceel te maaien en na 1-2 weken de andere helft. Ook door op de grenzen van percelen veilige zones voor weidevogels te creëren geeft u ze een grotere kans op overleving. Helemaal als in deze zones ook nog een biodiverse vegetatie aanwezig is. U kunt deze biodiversiteit stimuleren met een kruidenmengsel van Grutsk op ús Greidefûgels. Voor meer informatie hierover kijk op www.grutskopusgreidefugels.nl/zaaien/.
• Maai overdag. In het donker heeft de loonwerker veel minder kijk op de omgeving. Ook zijn weidevogels en andere dieren minder alert in het donker.
• Maai van binnen naar buiten. Hierdoor hebben kuikens en andere dieren in het boerenland een kans om aan de buitenranden van een perceel een schuilplek te zoeken. Het is dan wel belangrijk om randen van minimaal 1 meter te laten staan. Randen van 3 meter geven weidevogels de grootste overlevingskans.
• Pas de maaisnelheid aan. Voor weidevogels en andere dieren in het boerenland is een snelheid van maximaal 8 km/uur optimaal. Hierdoor is er tijd om te vluchten. Alertheid tijdens het maaien is hierbij ook van belang. Desnoods in samenwerking met vrijwilligers van de lokale vogelwacht. Voor meer info zoek uw vogelwacht via www.friesevogelwachten.nl/nl/vogelwachten/zoek-je-vogelwacht .